Herdenking Naardense burgermoord

Op 1 december 1572 werd Naarden ingenomen door het regeringsleger onder leiding van de Spaanse kapitein Julian Romero. De mannelijke inwoners werden opgeroepen om naar het stadhuis te komen en trouw aan de koning te zweren. Velen gaven daaraan gehoor, in de veronderstelling dat de samenkomst vreedzaam zou verlopen. Hoe anders zou het gaan! De soldaten bleken de opdracht te hebben meegekregen om op teken van een hoornsignaal in beweging te komen en de aanwezige burgers te doden. Het moorden ging buiten het stadhuis verder en de stad werd in brand gestoken. En in de weken erna werden de stadsmuren afgebroken en de gracht gedempt. De burgermoord werd bekend onder de naam ‘Het Bloedbad van Naarden’.

Op donderdagavond 1 december 2022 – precies 450 jaar later – worden de gebeurtenissen herdacht in de Grote Kerk van Naarden.

Het zou verleidelijk zijn om dit te doen op basis van de mythe van de dappere, onschuldige Hollanders tegenover de brute Spanjaarden. Maar hoe gewelddadig en verschrikkelijk de gebeurtenissen ook waren, zou dat geen recht doen aan de werkelijkheid. Het blootleggen van de gelaagdheid van wat zich afspeelde, is naast het herdenken een belangrijk doel van de bijeenkomst. Vandaar dat ook de zienswijze van de Spaanse legeraanvoerder aandacht krijgt. Juiste beeldvorming en de bereidheid om ons in anderen te verplaatsen zijn onmisbare bouwstenen voor verbondenheid en verdraagzaamheid.

Programma

Drie bekende historici laten hun licht schijnen over de gebeurtenissen op 1 december 1572:

• Judith Pollmann (hoogleraar Vroegmoderne Nederlandse Geschiedenis en verbonden aan de Universiteit Leiden) belicht de historische, bredere context (‘De Opstand’) waarin de gebeurtenissen zich voltrokken.
• Henk Michielse (oud-hoofddocent Universiteit van Amsterdam en historicus van het gebied tussen Vecht en Eem) schetst wat zich op 1 december precies afspeelde. Dat doet hij aan de hand van het ooggetuigenverslag van de Naarder Lambertus Hortensius, destijds een gerenommeerde geleerde en geestelijke.
• Raymond Fagel (universitair docent geschiedenis aan de Universiteit Leiden) geeft een ander dan het gebruikelijke beeld van de Spaanse vijand.

Muzikale omlijsting

Tussen de inleidingen door brengt het muziekgezelschap Camerata Trajectina, gespecialiseerd in muziek uit de 16^e en 17^e eeuw, Geuzenliederen ten gehore.

Plaats en tijd

Grote Kerk, Naarden-Vesting; 19.30-22.00

Foto: Jack de Meijer