Tentoonstelling: Maria van Nassau, gravin tussen twee vuren

Nederland bestaat 450 jaar! In het westen van het land krijgen vanaf 1572 de begrippen vrijheid, verscheidenheid, verdraagzaamheid en verbondenheid eindelijk inhoud, na eeuwen van strijd en onderdrukking. In het oosten van het land bevindt zich de strijd nog in een andere fase. Vanaf het huidige Limburg tot en met Groningen is meer sprake van andere “v’s”: verwoesting, verdriet, verdeeldheid en verlies.  Vooral Gelre heeft geleden onder de strijd tussen enerzijds de Spanjaarden en de aanhangers van Willem van Oranje, anderzijds door de godsdienststrijd die hieruit voortkwam.

Stadsmuseum Bergh besteedt in dit jubileumjaar speciale aandacht aan Maria van Nassau, de zuster van Willem van Oranje. De stad ’s-Heerenberg was nauw betrokken bij de 80-jarige oorlog door het huwelijk van katholieke graaf Willem IV van den Bergh met de luthers opgevoede Maria van Nassau. Omdat haar man Willem een nogal opportunistische houding aannam en niet altijd achter haar broer prins Willem van Oranje stond, werd zij voortdurend heen en weer geslingerd tussen trouw aan haar man en trouw aan haar broer en familie.

Maria voedde zestien kinderen op in een tijd van oorlog en godsdiensttwisten en voerde een druk huishouden, vaak in afwezigheid van haar man. Zij was een bijzondere en krachtige vrouw, wier rol in de strijd moeilijk is te duiden. Enerzijds wordt zij belicht als een vrouw met een warm karakter, die oog had voor het lijden van haar familie, maar ook voor de inwoners van de stad Bergh (nu ’s-Heerenberg). Hoewel zij protestant was opgevoed, was zij tolerant naar andere godsdiensten.  Anderzijds ging zij met haar man op veldtocht en was getuige van het zeer wrede handelen van zijn leger huurlingen tijdens de veroveringen van diverse steden in het oosten van het land, zoals Doetinchem, Doesburg en Zutphen. Zelfs Alva prees haar moed en haar houding tijdens de veldslag. Zo vervulde Maria bij de geboorte van Nederland een bijzondere rol naast haar man, die zij altijd trouw bleef.

In het museum vertellen wij het verhaal over haar karakter, haar rol en positie in die tijd en organiseren de volgende activiteiten:

• In ons museum leert u Maria kennen tijdens een audiotour, die ook leidt naar het Raethuys uit 1531, waar we objecten uit haar tijd tentoonstellen en toelichten;
• Daarnaast is Maria in historische kleding wekelijks aanwezig in de filmzaal van het museum. Zij leest authentieke brieven voor, die meer vertellen over haar karakter en haar angsten;
• Tenslotte ontwikkelen wij een stadswandeling, onder leiding van gidsen in historische kleding, met speciale aandacht voor Maria en haar relatie tot de stad.

In de loop van het jaar neemt ook Kasteel Huis Bergh deel aan het project. Van daaruit wordt vooral aandacht besteed aan graaf Willem IV. Zo kunnen bezoekers volgend jaar in het kasteel en in de stad een compleet beeld krijgen van de rol van de graaf en de gravin in hun tijd.

Stadsmuseum Bergh biedt permanent een overzichtsfilm van de geschiedenis van ‘s-Heerenberg en omgeving en toont een interactieve maquette van de stad rond 1550. Met behulp van audiovisuele middelen vertelt het de verhalen van een vijftal vrouwen die belangrijk waren in de geschiedenis van stad en regio tussen het jaar 900 en 1600, waaronder van Maria van Nassau.