Hieronymus en Antonius

Hieronymus en Antonius, de twee heiligen van Weert
Gemarteld en vermoord in naam van prins Willem van Oranje

Het jaar 1572 heeft enkele beroemde historische gebeurtenissen opgeleverd die prominent figureren in de canon van de Nederlandse geschiedenis. Natuurlijk de inname van Den Briel door de geuzen op 1 april, maar tegelijkertijd ook de marteling en moord op de later heilig verklaarden martelaren van Gorcum waaronder de  H. Hieronymus en de H. Antonius, minderbroeders franciscanen uit Weert. In de beschrijving van wat zich in 1572 afspeelde kunnen wij onze tijd herkennen.

 In het koor van de Paterskerk een lezing over de enige twee heiligen uit Weert die 450 jaar geleden werden vermoord. Vrijdag 8 juli, Paterskerk Biest 43 in Weert. Aanvang 14.00 uur. Toegang gratis.

Gerard Heesterbeek, ofm | minderbroeder franciscaan
Wat gebeurde er op 9 juli 1572 in de Turfschuur in Brielle: negentien religieuzen, waaronder 11 minderbroeders-franciscanen waarvan er twee uit Weert en omstreken, Hieronymus en Antonius, werden opgehangen door de Geuzen, die op 1 april 1572 Brielle hadden ingenomen onder aanvoering van Lumey. De geschiedenis van deze martelaren, die wij kennen als de Martelaren van Gorcum, vond plaats in de beginjaren van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), een strijd van de Noordelijke Nederlanden tegen Spanje, dat onder leiding van de hertog van Alva een schrikbewind voerde. Alva, in navolging van de zeer katholieke Spaanse koning Philips II, ging zwaar tekeer tegen alles wat maar protestant was. En de protestanten op hun beurt, onder leiding van de Geuzen van prins Willem van Oranje, bestreden de katholieken. De Beeldenstorm uit 1566 (de eerste in het huidige Nederland vond plaats in de Paterskerk in Weert) is daarvan een sprekend voorbeeld. Kloosters werden gesloten en priesters en religieuzen werden vervolgd of vermoord. Zij werden voor de keuze geplaatst: de vrijheid of de galg. Blijf je trouw aan de paus en blijf je geloven in de aanwezigheid van de Heer in de Eucharistie, dan wacht je de galg. Zo niet, dan ga je vrij uit.

Peter Korten | voorzitter geschiedkundig genootschap de Aldenborgh
Op zaterdag 29 juni 1867 is de heiligverklaring van de Martelaren van Gorcum. Het zou het startpunt worden van het Rijke Roomsche leven in Weert. Enkele Weertenaren reisden in dat jaar zelfs af naar Rome en waren getuigen van de heiligverklaring. Het was een  Weertenaar in Rome die de drijvende kracht was achter deze heiligverklaring. In ons land werden de gebeurtenissen in Rome op aanzienlijk meer bescheiden wijze door de katholieken gevierd. Nederland was immers een protestants land. Niet voor niets hadden de bisschoppen zich terughoudend opgesteld tijdens het proces van heiligverklaring.

Bart Maes | erfgoedbewaarder
Bij de herdenking in 1917, vijftig jaar later, liet bisschop Callier van Haarlem weten dat er vanwege de tijdsomstandigheden (Eerste Wereldoorlog, 1914-1918) afgezien zou worden van grootse feesten.
Er waren in Weert wel degelijk feestelijke activiteiten, zoals een ‘viering en huldiging der Nederlandse martelaren’ een lange ‘optocht van Roomse mannen en vrouwen’ gehouden. De harmonie speelde processiemuziek. Langs de route stonden honderden belangstellenden. Er wordt een reeks met historische foto’s gepresenteerd van het gouden jubileum van de Martelaren van Gorcum in Weert. In de hele binnenstad en langs de onbebouwde singels vindt een grote processie plaats. De foto’s laten de processie, praalwagens en een rijk versierde stad Weert zien. Je ziet opnames die in verschillende straten werden gemaakt.

Ook wordt er aandacht besteed aandacht aan het altaar van de twee martelaren van Gorcum dat in 1922 in de Paterskerk werd geplaatst. Het laatste ontwerp van de beroemde architect Pierre Cuypers. Het altaar was een geschenk van de Weerter bevolking ter gelegenheid van het 350ste stervensjaar van hun marteldood.

Na afloop wordt door pater Gerard Heesterbeek een kapelletje ingezegend achter het hoogaltaar in het koor om de herinnering aan de twee Weerter Martelaren in ere te houden. Daarna krijgt u een flesje speciaalbier aangeboden ‘Martelaren bloed’ dat voor deze gelegenheid is gebrouwen.